عملیات خیبر و موفقیت در نخستین تجربه آبی خاکی

در آن روزها سپاه طرح عملیات خیبر را آماده کرده بود و منتظر من بودند. چمدان من هم آماده بود و عصر همان روز با هواپیما رفتم و همان شب یا شب بعد به قرارگاهی که برای جنگ داشتند، رفتیم. همه فرماندهان جمع بودند. تشریح عملیات خبیر معلوم شد که هدف اصلی آن این است که جاده بصره و بغداد را قطع کنیم، لب دجله بایستیم و از آنجا هم به صورت جنگ های نامنظم راه ناصریه را تهدید کنیم که بصره کاملاً ً از عراق جدا باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یعنی عراقی ها نتوانند از بصره و دریا استفاده کنند. این استراتژی آن عملیات شد و من هم برای فرماندهان گفتم که اگر شما به اهداف این عملیات برسید من به شما قول می دهم که جنگ پیروزمندانه تمام می شود، سرجای خودمان بایستیم و می گوییم که بیایید، متجاوز را محاکمه کنید و حق ما را هم بدهید. در این صورت ما از اینجا به زمین خودمان بر می گردیم و چیزی نمی خواهیم در آنجا این حرف من دوگونه تلقی شد. متاسفانه عملیات خیبر به اهدافش نرسید. اول خوب جلو رفتیم. غافلگیری هم واقعی بود. چون ما از آب گذشتیم و به آن طرف رفتیم و به لب دجله هم رسیدیم و بچه ها از آب دجله وضو گرفتند. ولی مشکلاتی پیدا شد. این بخشی از نوشته های مکتوب آیت الله هاشمی است که در کتاب خطرات خود درباره جزییات عملیات خیبر و احتمال پایان جنگ در آن زمان منتشر شد. (۱)

عملیات خیبر نام یکی از عملیات‌های مهم و غرورآفرین نیروهای مسلح ایران در جریان جنگ ایران و عراق در آستانه ۱۳۶۳ خورشیدی بود که سوم اسفند ۱۳۶۲ خورشیدی آغاز شد و تا اواخر اسفند به طول کشید. به دنبال عملیات‌های والفجر ۴ و والفجر ۵ در جنوب عراق، رزمندگان ایرانی توانستند، جبهه جدیدی را در نیزارهای هویزه باز کنند. حدود ۲۵۰ هزار رزمنده از این محل به بیابان‌های عراق راه یافتند. کرده بود.

نمای شماتیک از عملیات خیبر و جهت حرکت، میزان نفوذ و دیگر تحرکات نیروهای ایرانی

آیت الله هاشمی رفسنجانی درباره روزهای قبل از شروع عملیات خیبر در کتاب خاطرات خود می گدید: دوشنبه اول اسفند ۱۳۶۲: بعد از نماز صبح، آقای حسین خرازی فرمانده لشکر امام حسین(ع) آمد؛ معلوم شد، آماده عمل است. دیشب به خاطر عدم آمادگی انجام عملیات را یک شب تأخیر انداخته بودیم. در جلسه صبح، هماهنگی قوی‌تری شد. با کیفیت عمل قرارگاه کربلا آشنا شدم. با تلفن، خبر سلامتی به احمد آقا داده شد؛ امام شرط کرده‌اند، مرتب اطلاع سلامتی را بدهم.

محیط قرارگاه را دیدیم. مجهز است؛ مخصوصا خود ساختمان.
با اتومبیل به طرف دهلران رفتیم. برای دیدن منطقه و مراکز نظامی تا پادگان «عین خوش» پیش رفتیم و از طرف منطقه نفتی ابوغریب برگشتیم. آثار حضور عراقی‌ها را مشاهده کردیم.
اطلاع رسید سه نفر از افراد شناسایی ما توسط دشمن اسیر شده‌اند. خطر لو رفتن کار از طریق اسرا وجود دارد. آقای محسن رضایی [فرمانده سپاه پاسداران] ناراحت است. پیشنهاد تسریع در عمل کردیم، ولی ارتش موافق نیست، امشب باید تصمیم بگیریم.

فرماندهان عملیات چنگوله هم آمدند. گزارش کارشان را دادند. جالب و شنیدنی بود. برای انجام برنامه‌های آینده آنها راهنمایی شد. 
عصر عازم قرارگاه نجف شدیم. سه ساعت از قسمت‌های آزاد شده خوزستان - از قرارگاه تا طلائیه - را در بین راه بازدید کردیم. آثار اشغال صدامیان، شامل تانک‌های سوخته، سنگرها و جاده‌های نظامی را دیدیم. دو سه بار هم راه را گم کردیم. نیروهای حمله‌کننده عملیات خیبر در راه، گوشه و کنار اتراق کرده بودند و به جبهه وارد نشده بودند که مبادا دشمن از تجمع آنها، حمله را تشخیص دهد.

اوایل شب به قرارگاه نجف رسیدیم. منتظرمان بودند. [این قرارگاه] مقر فرماندهی سپاه برای شمال جبهه [است] که باید از هور و طلائیه وارد عمل شود. بعد از نماز مغرب با حضور فرماندهان سپاه و ارتش، آمادگی‌ها و پیشرفت کارها و کمبودها و نقشه‌های عملیات را رسیدگی کردیم. اهداف عملیات، بسیار مهم و استراتژیک است. هدف مهم و اصلی، استقرار در ساحل شرقی دجله و قطع راه بصره به بغداد بود که در این صورت اهرم لازم برای گرفتن خواسته‌های به حق ما و ختم جنگ به دست می‌آید. با قطع این راه، حفظ شهر بصره برای عراق آسان نیست و بدون بصره عراق بسیار ناتوان است. هدف دوم عملیات، تسلط بر منطقه نفتی مهم جزایر مجنون است که می‌تواند ضامن غرامت جنگ باشد. (۲)

توضیح بیشتر درباره این عملیات اینست که به دنبال انتصاب آیت الله هاشمی به فرماندهی جنگ به وسیله امام خمینی(ره)، ستادی متشکل از نیروهای ارتش و سپاه در قرارگاه خاتم الانبیا به فرماندهی آیت الله هاشمی رفسنجانی تشکیل و قرارگاه کربلای ارتش به فرماندهی سرهنگ صیادشیرازی و قرارگاه نجف سپاه پاسداران به فرماندهی محسن رضایی تحت امر فرماندهی کل جنگ درآمدند و عملیات خیبر نخستین عملیاتی بود که با فرماندهی جدید انجام گرفت. یک هفته قبل از آغاز عملیات اصلی، عملیات انحرافی والفجر ۵ در منطقه چنگوله آغاز شد، هدف از این عملیات درگیر کردن سپاه دوم ارتش عراق در منطقه ای در حدفاصل دهلران تا مهران بود. طراح و مجری این عملیات سپاه بود و توانست تا حدودی یگان های ارتش عراق را در این منطقه درگیر نگهدارد و در اعزام آن ها به منطقه عملیاتی خیبر تاخیر ایجاد کند. (۳)

کودک ایرانی در جبههٔ جنگ ایران و عراق. عراق، هورالهویزه، منطقهٔ عملیاتی خیبر

استراتژی ایران در این زمان اجرای یک عملیات بزرگ و موفق برای دستیابی به صلح از موضع قدرت بود. (۴)

 در این عملیات فرماندهان بزرگی همچون حسین خرازی، ابراهیم همت، احمد کاظمی، مهدی باکری، حمید باکری، مهدی زین الدین، کاظم رستگار، کریم نصر و ده ها تن از دیگر فرماندهان دیگر سپاه اسلام به همراه انبوه رزمندگان دلاور، قوای دشمن را ده ها بار تا آستانه شکست کامل بردند. برخی از این دلاوران همچون حسین خرازی در این عملیات مجروح شدند و برخی دیگر به شهادت رسیدند.

سردارانی همانند حاج ابراهیم همت، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله، حمید باکری قائم مقام لشکر ۳۱ عاشورا. اکبر زجاجی، مرتضی یاغچیان معاون لشکر عاشورا، حسن نمازی، فرمانده توپخانه قرارگاه کربلا و بهروز غلامی فرمانده تیپ امام حسن (ع)، همچنین ۷ فرمانده گردان و هزار و ۸۰۰ تن از رزمندگان به شهادت رسیدند و حدود ۱۵ هزار تن نیز مجروح شدند. بر اثر حملات شیمیایی عراق هم ۴۰ تن شهید و ۲ هزار و ۵۰۰ تن مصدوم شیمیایی شدند.

در عملیات خیبر نیروهای ایرانی، منطقه‌ای به وسعت یک هزار کیلومتر مربع در هورالعظیم، ۱۴۰ کیلومتر مربع در جزایر مجنون و ۴۰ کیلومتر مربع در طلائیه را آزاد کردند.

منبع:

۱.کتاب خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی، بخش مربوط به بازخوانی سخنان آیت‌الله رفسنجانی درباره جنگ

۲.همان

۳.اسماعیل علوی، عملیات خیبر نخستین تجربه آبی - خاکی

۴.همان

برچسب‌ها مهران عملیات خیبر اکبر هاشمی رفسنجانی دانشنامه دفاع مقدس محسن رضایی چهلمین سالگرد دفاع مقدس بغداد پروندهٔ خبری چهلمین سال دفاع مقدس

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مهران عملیات خیبر اکبر هاشمی رفسنجانی دانشنامه دفاع مقدس محسن رضایی چهلمین سالگرد دفاع مقدس بغداد مهران عملیات خیبر اکبر هاشمی رفسنجانی دانشنامه دفاع مقدس محسن رضایی چهلمین سالگرد دفاع مقدس بغداد اخبار کنکور هاشمی رفسنجانی آیت الله هاشمی عملیات خیبر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۵۹۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

"قبرستان نو" قم به باغ‌موزه مشاهیر تبدیل می‌شود

علیرضا خاکی با اشاره به آخرین وضعیت ساماندهی قبرستان نو گفت: طراحی قبرستان نو از سال ۱۴۰۲ شروع و تملکش توسط سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم و سپس شهرداری منطقه هفت صورت گرفت.

مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س)با اشاره به وجود ۱۳۲ مغازه در این محدوده افزود: تعیین تکلیف اغلب این واحد‌ها صورت گرفته و حدود ۱۰۰ مغازه تخریب شده است.

 خاکی با بیان اینکه قبرستان نو قرار است به باغ‌موزه مشاهیر قم تبدیل شود عنوان کرد: این آرامستان ظرفیت بسیار خوبی برای مراجعه زائران و گردشگران دارد و اگر هرکدام از این مشاهیر و بزرگان به‌تن‌هایی در هر شهری بودند محوریت توسعه گردشگری آن شهر محسوب می‌شدند.

 مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س) خاطرنشان کرد: در گام نخست این محوطه ساماندهی مقدماتی خواهد شد.

خاکی تصریح کرد: از جمله این افراد معجزه هزاره سوم کربلایی کاظم، میرزا حسن رشدیه بنیان‌گذار مدارس جدید، رسول ترک و بسیاری از علما و مراجع هستند. 

مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س) با تأکید بر اینکه فضای اطراف حرم مطهر نیازمند فضای شهری و فضا‌های مطلوب زائران است، گفت: در طول ۵۰ سال گذشته بعد از باغ ملی هیچ فضای شهری در کنار حرم ایجاد نشده است، هرچند آرام‌سازی خیابان ارم کمی این مشکل را برطرف می‌کند، اما لازم است که فضای پنج هکتاری قبرستان نو بهسازی شده و برای تردد عموم مناسب شود. 

خاکی ادامه داد: هدف از این بازآفرینی معرفی مشاهیر و بزرگان این منطقه است که با حفظ شأن تمامی قبور و جایگاه افراد صورت خواهد گرفت. 

مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س)  افزود: مسائل و آسیب‌های زیادی در این مکان ایجاد شده است؛ در بسیاری از بقعه‌ها سقف‌ها ریزش کرده، برخی قبور نشست داشته، برخی قبور مورد هَتک حرمت قرار گرفته و خالی شده‌اند.

 خاکی با تأکید مجدد بر اینکه به‌هیچ‌عنوان بحث تخریب مطرح نیست و بحث بهسازی صورت می‌گیرد، افزود: نگاه این است که سنگ‌قبر‌ها حفظ شود و هم‌سطح سازی صورت گیرد.

 مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س) با اشاره به وقوع برخی آسیب‌های اجتماعی در این محدوده، بیان کرد: فضا‌های محصور به این دلیل که امکان نظارت اجتماعی در آنها وجود ندارد، همواره از سوی گروه‌های پرخطر در معرض آسیب هستند.

خاکی با بیان اینکه هدف از این اقدامات ساخت آب‌نما و اتفاقاتی ازاین‌دست به معنای بوستان سازی نیست، ادامه داد: درواقع مناسب‌سازی به معنی ساخت نیمکت، آبخوری، وضوخانه و راه دسترسی به حرم مطهر است تا رفت‌وآمد مردم تسهیل شود.

 مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س) گفت: قرار است با تملک چند ملک اتصال محله قم نو و آبشار اتفاق افتاده و بهسازی این محلات آغاز شود.

 خاکی تصریح کرد: محله آبشار محل اقامت بسیاری از زائرین است و با تملک این پلاک‌ها این محلات دسترسی بهتری به حرم پیدا می‌کنند و مستقیم به خیابان متصل می‌شوند.

مدیرعامل سازمان زیباسازی، بهسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه (س)  بیان کرد: با این اقدامات هم زائران و هم کسانی که ساکن منطقه هستند، شاهد افزایش کیفیت محیطی خواهند بود.

 

باشگاه خبرنگاران جوان قم قم